⭕આજ કા સવાલ નંબર – ૨૬૧૧⭕
ઝૈદ (૨ ) દો લાખ રુપયે ઉમર સે ઉધાર લે રહા હૈ, ઔર કહતા હૈ કે એક સાલ કે બાદ ૨ લાખ કે બદલે ૨.૫૦ (ઢાઈ લાખ) દૂંગા.
પચાસ હઝાર હદીયે મેં અપની ખુશી સે દુઁગા, તો ઝૈદ સે યહ પૈસે લેના ઉમર કે લિએ જાઇઝ હૈ ?
🔵જવાબ🔵
حامدا و مصلیا مسلما
ઝૈદ સે યહ પૈસે લેના ઔર દેના દોનોં સૂદ હૈ, લિહાઝા જાઇઝ નહીં.
📗મહમૂદુલ ફતાવા ૮/૩૬૨
و الله اعلم بالصواب
⭕ આજ કા સવાલ નબર ~ ૨૬૩૧ ⭕
મૌજુદા દૌર કી જબ જાન સલામત નહિં ઇસલીયે જીવન વિમા કરવાના‘’ કૈસા હૈ.?
🔵 જવાબ 🔵
حامدا و مصلیا و مسلما
જીવન વિમા લેના/કરવાના કૈસે હી હાલાત હો ઔર કૈસી હી નિય્યત હો જાઇઝ નહિં. કયુંકી ઇસ મેં જાન જાતી હૈ તો હી રકમ ઔર ઝાઇદ રકમ વાપસ મીલતી હૈ, અગર કમ ઉમ્રી મેં જાન નહિં જાયેગી તો ઉસકી ઝાઇદ રકમ નહિં મીલેગી. યાની યેહ મામલા નફે ઔર નુકસાન કે દરમીયાન મુઅલ્લક હોતા હૈ, ઇસી કો જુઆ/જુગાર કહેતે હૈ, જીસ કા હરામ હોના કુરઆન સે સાબીત હૈ ઔર જીવન વિના મેં ઇંતેકાલ કે બાદ ભરી હુઇ રકમ સે ઝાઇદ રકમ વાપસ મીલતી હૈ યેહ સૂદ હૈ જો સખ્ત હરામ હૈ. રહી બાત ફસાદાત કી તો ફસાદાત મેં કીસી કી જાન જાતી હૈ તો હુકુમત ઔર કંપની ઇસકો કુછ ભી નહિં દેતી ઔર ફસાદાત મેં માલદાર આદમી જો વિમા લેતા હૈ વોહ અકસર ઘર પર મહફૂઝ હોતા હૈ ઔર ગરીબ આદમી જો અપની રોઝાના કી જરૂરીયાત મુશ્કીલ સે પુરી કરતા હૈ ઉસકે પાસ જીવન બીમા મેં ભરને કે પૈસે હી નહિં હોતે ઇસલીયે વોહ બીમા લેતે નહિં હૈ ઔર જાની નુકસાન અકસરો બેશતર યેહ ઠેલે ઔર લારી લેકર કામકાજ કે‘’ લીયે નિકલનેવાલો કા હી હોતા હૈ લિહાઝા દુકાન ઔર ગાડી કે વિમા કી તરહ જીવન વીમા કી ઇજાઝત ફસાદાત હોતે રહેતે હો ઐસી જગહ પર ભી નહિં હોગી. બાઝ મુફતીયાને કિરામ ને ઇજાઝત દી થી ઉન્હો ને ભી અપને ફતવે સે રૂજુઅ કર લીયા હૈ, તફસીલી બહસ ઔર દલાઇલ કે લીયે દેખે….
📗 ફતાવા કાસમીયા જીલ્દ ૨૦ સફા ૪૩૯ સે ૪૫૮.
📘મહમુદુલ ફતવા 2/474
و الله اعلم بالصواب
⭕આજ કા સવાલ નંબર – ૨૬૩૬⭕
ઝૈદ ને અહમદ કે પાસ સે પૈસે ઉધાર લિએ ઔર બતૌરે રહન (ગિરવી) ઉસકે પાસ અપની જમીન રખી,
ઔર અહમદ કો અપની જમીન ખુશી સે ઇસ્તેમાલ કરને કી ઇજાઝત ભી દી,
તો અહમદ ઉસ જમીન કો ઇસ્તેમાલ કર કે ફસલ ઉગા સકતા હૈ ?
🔵જવાબ🔵
حامدا و مصلیا مسلما
અહમદ કે લિએ ઉસ ઝમીન સે કિસી ભી કિસ્મ કા ફાયદા ઉઠાના જાઇઝ નહીં.
લિહાઝા ઉસ ઝમીન પર ફસલ ઉગાના ઝૈદ કી ઇજાઝત હો તો ભી સૂદ મેં દાખિલ હૈ.
📗મહમૂદુલ ફતવા ૬/૫૪
و الله اعلم بالصواب
⭕આજ કા સવાલ નંબર – ૨૬૩૭⭕
બગૈર કિસી મજબૂરી કે બૈંક મેં રુપયે જમા રખના કૈસા હૈ ?
🔵જવાબ🔵
حامدا و مصلیا مسلما
બૈંક મેં રકમ જમા કરને કી ૩ સૂરતે હૈં :
૧️⃣ સુદી ખાતા (સેવિંગ અકાઉંટ)
૨️⃣ ગૈર સૂદી ખાતા (કરંટ અકાઉંટ)
૩️⃣ લૉકર
સેવિંગ એકાઉન્ટ
સૂદી ખાતે મેં રકમ જમા કરના હરામ હૈ, ઇસમેં સૂદ લેને કા ગુનાહ હોગા, જિસ પર અલ્લાહ ત’આલા ઔર રસૂલુલ્લાહ (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વ આલિહિ વસલ્લમ) કી તરફ સે શદીદ તરીન વ’ઈદે હૈ,
ઇસ કે અલાવહ ઇસ મેં ત’આવુન અલ-અલ ઇસમ (ગુનાહ પર મદદ) કરના હૈ. યહ રકમ સૂદી કારોબાર મેં ઇસ્તિમાલ હોગી.
કરંટ એકાઉન્ટ
મેં રકમ જમા કરના ભી જાઇઝ નહીં, ક્યૂઁકિ ઉસમે અગરચે સૂદ લેને કા ગુનાહ નહીં હૈ, મગર ત’આવુન અલ-લ ઇસમ કા ગુનાહ હૈ.
લૉકર
મેં જમા કરના ભી જાઇઝ નહીં, ક્યૂઁકિ ઉસમે અગરચે સૂદ લેને ઔર ત’આવુન અલ-અલ ઇસમ કા ગુનાહ નહીં હૈ, મગર બૈંક કે હરામ પૈસે સે બને હુવે ખાને (ડ્રાઅર) કા ઇસ્તેમાલ કા ગુનાહ હૈ.
શદીદ મજબૂરી કે વક્ત ઉસમે રકમ જમા કરાઇ જા સકતી હૈ, લેકિન ફિર ભી ઇસ્તિગફાર લાજિમ હૈ.
હાં, કારોબાર કે ઐતિબાર સે કાનૂની મજબૂરી હો તો પહલે કરંટ એકાઉન્ટ મેં, વહ ન હો સકે તો સેવિંગ એકાઉન્ટ જિતના હો સકે કમ પૈસા જમા રખે
و الله اعلم بالصواب
⭕આજ કા સવાલ નંબર – ૨૬૪૭⭕
આજ કલ આમ તોર પર ગાડિયાઁ સૂદ પર કર્ઝ લેકર ખરીદી જાતી હે, ઇસકે લિએ લોગ બૈંકો સે કર્ઝ લેકર ગાડી ખરીદતે હે, બૈંકો કે અલાવહ દૂસરી બાઝ કંપનિયાં ભી ઐસી હે જો ઇસકે લિએ મખ્સૂસ હે.
મગર બૈંક મેં ઔર ઇન કમ્પનિયોં મેં દો ફર્ક હે.
એક યે કે બૈંક સે હમેં ખુદ પૈસે લેકર ગાડી બેચને વાલો કો દેના પડતા હે, ઔર ઇસકે બિલમુકાબિલ કમ્પનિયો કા હલ યે હે કે સિર્ફ ઉનસે યે કહ દેના કાફી હે કે હમેં ગાડી કી ઝરૂરત હે, વો લોગ ખુદ ગાડી ખરીદકર હમેં દેતે હે.
દૂસરા ફર્ક યે હે કે બૈંક સે પેસે લેનેકે બાદ કર્ઝ કી અદાયગી મેં જિતની તા’જીલ (જલ્દી) હોગી ઉતની હી સૂદ કી મિકદાર મેં કમી હોગી, ઔર જીતની આદાયગી મેં તા’ખીર હોગી ઉતની હી સૂદ કી મિકદાર બઢતી ચલી જાએગી.
ઉસકે બિલમુકાબિલ કંપની કા હલ યે હે કે વોહ લોગ પહલે હી સે બતા દેતે હે કે તુમકો ઇતની રકમ ભરના હોગા ઔર ઇતની મુદ્દત મેં ભરના હોગા ઔર વો ભી કિશ્તવાર હર મહીના ઇતના ઇતના ભરના હોગા, ચાહે તુમ મુદ્દત મુઆયેના સે પહલે ભરો યા વક્ત પર ભરો, રકમ કી મિકદાર મેં કોઈ ફર્ક નહીં હોગા.
તો ક્યા ઇસ સુરત મેં કંપની સે ગાડી ખરીદના જાયઝ હોગા?
ક્યા ઉનકી ઇસમેં બઝાહિર તો સુરત ખરીદને કી નજર આતી હે. કંપની કી તરફ સે ગાડી ઔર હમારી તરફ સે પૈસા,
ઔર હુકૂમત ને ભી અપને જાતી પૈસો સે નકદ ગાડિયાં ખરીદને પર પાબંદિયા લગા રખી હે.
🔵જવાબ🔵
حامدا و مصلیا مسلما
કંપની સે ગાડી ખરીદને કી જો સુરત સવાલ મેં મઝ્કૂરહ હે વો શરઅન જાયઝ ઔર દુરુસ્ત હે.
ઔર ઇસમેં શરઈ ઐતેબાર સે સૂદ લાઝિમ નહીં આતા.
ઇસકે બાર ખિલાફ બૈંક કે ઝરિયે ગાડી ખરીદને મેં સૂદ કા ઇરતેકાબ લાઝિમ આતા હે, ઇસ લિએ બૈંક વાલી સુરત છોડકર જાયઝ સુરત ઇખ્તિયાર કી જાએ.
و الله اعلم بالصواب
મહમુદુલ્ ફતાવા ૬/૪૬-૪૭
✍🏻મુફ્તી ઇમરાન ઇસ્માઇલ મેમન
🕌ઉસ્તાઝે દારુલ ઉલૂમ રામપુરા, સૂરત, ગુજરાત, ઇંડિયા.
⭕ આજ કા સવાલ નં. ૨૬૬૩ ⭕
ઇસ્લામ મેં વ્યાજ (interest) કયું હરામ હૈ..?
ઐસા હમારે બાઝ ગૈરમુસ્લિમ ભાઇ પુછતે હૈ, ઉનકો કયા જવાબ દિયા જાયે. ઔર બાઝ મુસલમાન જીનકા આખીરત પર ઇમાન કમઝોર હૈ ઔર ઇસમેં ફંસે હૈ ઉનકો ભી ઉસકે દુનિયવી નુકસાનાત બતાના હૈ તાકે વોહ બચે.
લિહાઝા ઉસકી હિકમતે ઔર નુકસાનાત બતાને કી ગુઝારીશ.
🔵 જવાબ 🔵
حامدا و مصلیا و مسلما
ભાગ – ૧
વ્યાજ કે હરામ હોને કી બહોત સી હિકમતે હૈ ઔર ઉસકે બેશુમાર દુનિયવી નુકસાનાત હૈ જીનમેં સે ચંદ હસ્બે ઝૈલ હૈ.
૧. મહેનત બગૈર નફા લેના
ઇસમેં કિસી સે નફા (profit) લેને કા હક નહિં, કયુંકે પૈસે ઉધાર દેનેવાલે કી મહેનત નહિં હોતી, ગીરવી લેકર દેને મેં રીસ્ક ભી નહિં ઔર દેનેવાલે કા પૈસે કા નુકસાન બિલકુલ નહિં હૈ, લિહાઝા નફા કિસ ચીઝ કા..?
૨. ઝુલ્મ કા ગુનાહ હૈ
કયુંકે અગર કિસીને ઉધાર બિમારી કે ઇલાજ યા પળ્હાઇ (education) યા ઝિંદગી ગુઝારને કે ઝરૂરી સામાન વગૈરહ ઐસી ઝરૂરત કે લિયે જીસમેં ઉન પૈસો સે વોહ કુછ ભી રૂપીયા નહિં કમાયેગા તો ઐસે શખ્સ કો હમેં ઉન પૈસો કો માલીક બનાકર યા અપની હેસીયત કે મુતાબીક ઉસકી મદદ કરની ચાહિયે, યેહ ઇન્સાનીયત કા તકાઝા હૈ. ફિરભી ઉસસે નફા લેના ઉસપર ઝુલ્મ હૈ.
૩. બેરહમ ઔર સખ્ત દીલી હો જાના
ઉપર બતાયા ઉસ તરહ કી હાલત ઔર ઝરૂરત મેં ભી ઉસ બિલા નફે કે ઉધાર ના દેના ઉસ પર રહમ ના ખાના હૈ ઔર ઉસસે મજબુરી કા ફાયદા ઉઠાકર ફિક્ષ નફા લેને સે દિલ સખ્ત હો જાતા હૈ.
૪. ગરીબ કો ઓર ગરીબ બના દેના
કિસી ગરીબ ને અપની ગુરબત કી વજહ સે અપની ઝરૂરત પુરી કરને ઉધાર લિયા ઔર ઉસને કુછ ભી ના કમાયા ફિરભી ઉસસે નફા લેના ઉસકો ઝયાદા ગરીબ બના દેના હૈ ઉસકી ચીઝે બિકવા દેના હૈ.
૫. ખુદ ગર્ઝ હો જાના
ઉધાર ઔર કર્ઝ માંગનેવાલે અકસર રીશ્તેદાર, પડોસી યા દોસ્ત હોતે હૈ, ઉનકે ઇન તાઅલ્લુક કી વજહ સે મદદ કરની ચાહિયે યા કમ સે કમ બિના વ્યાજ લિયે કર્ઝા દેના ચાહિયે ફિરભી નફા લેના યેહ ખુદ ગર્ઝી ઔર મફાદ પરસ્તી ઔર બેશર્મી હૈ.
૬. ઇન્સાન કી તરક્કી મેં રૂકાવટ ઔર તિજારત મેં આગે ના બળ્હને દેના
જીસને કારોબાર ઔર ધંધે કે લિયે કર્ઝા લિયા હૈ ઉસસે દેને કી તારીખ હી સે ફિક્ષ નફા લેના ઉસકા ખુન ચુસના હૈ કયુંકે ઉસકા કારોબાર પહેલે હી દિન સે શુરૂ નહિં હો જાયેગા, જબ શુરૂ હોગા તબ શુરૂ કે ચંદ મહિનો હી મેં વોહ નફા કમાનેવાલા નહિં બન જાયેગા, જબ નફા કમાને લગેગા તો યેહ ઝરૂરી નહિં કે આપકો ફિક્ષ નફા દે, ઉસકે બાદ ભી ઉસકે પાસ નફા બચેગા, ઉસકો કારોબાર મેં નફા નહિં ભી મીલ સકતા હૈ, બલ્કે નુકસાન ભી હો સકતા હૈ.
ઇતની સારી એહતમલાત (possibilities) ઔર નફા ના મિલને કી સૂરતે હૈ ઇસકે બાવજુદ ઉસકો પહેલે દિન ઔર હર મહિને નફા ના મિલે ફિરભી ઉસસે હર દિન કા ફિક્ષ નફા લેના યેહ અકલ ઔર હિસાબ કે ભી ખિલાફ હૈ વોહ વ્યાજ ચુકાને મેં હી કારોબાર છોડ દેગા ઔર વેપારી કે બજાયે મઝદુર બન જાયેગા.
(બાકી ૬ કલ, ઇન્શાઅલ્લાહ)
و الله اعلم بالصواب
✍🏻મુફ્તી ઇમરાન ઇસ્માઇલ મેમન
🕌ઉસ્તાઝે દારુલ ઉલૂમ રામપુરા, સૂરત, ગુજરાત, ઇંડિયા.
⭕ આજ કા સવાલ નંબર – ૨૬૬૪ ⭕
પાર્ટ -૨
સૂદ ક્યોં હરામ હૈ ? ઇસ કે દુનિયાવી નુકસાનાત ક્યા ક્યા હૈ?
🔵જવાબ🔵
حامدا و مصلیا و مسلما
ઉસ કે દુનયાવી નુકસાનાત બહુત સે હૈં જિસ મેં સે કલ ૬ બતાયે થે મઝીદ હસબે ઝૈલ હૈં.
૭. ફુઝુલ ખર્ચી કરના
હર વહ શખ્સ જિસ કી કમાઈ બિલા મેહનત કી યા હરામ કી હોગી વહ ફુઝુલ ખર્ચી-અપને માલ કો રસ્મો રિવાજ, દિખ્લાવે મેં ઔર બગૈર ફાયદા કે કામો મેં ખૂબ ઉડાએગા.
૮. નિકમ્મા-સુસ્ત હો જાના
જિસ કો નફા બગૈર મેહનત કે બૈઠે બૈઠે કમાને કી આદત પડ઼ જાતી હૈ વહ અપના હુનર-ફન ભૂલ જાતા હૈ ફિર ઉસ સે મેહનત કા કામ નહીં હોતા ઉસ કી તબીયત સુસ્ત હો જાતી હૈ.
૯. મહંગાઈ બઢના
બડે બડે તાજીર કો બડી બડી લોન મિલતી હૈ, છોટે તાજિર કો બડી લોન નહીં મિલતી, ઇસલિએ બડે તાજિર બાજાર સે પૂરા માલ ઉઠા લેતા હૈ ફિર અપની મનમાની કીમત સે બેચતે હૈ ક્યોં ઉસ કો ઇતના લમ્બા ફિક્સ નફા-સૂદ ચુકાના હૈ ઇસલિએ મંહગા બેચના ઝરૂરી હો જાતા હૈ.
૧૦. બખીલ-કંજૂસ હો જાના
ક્યોંકિ ઉસ કો દુન્યા, મુલ્ક ,શહર કે સબ સે ઝ્યાદા માલદાર આદમી મેં જો નંબર હાસિલ હૈ વહ ઉસ ઊઁચે નંબર સે નિચે નંબર પર ન આ જાયે ઇસલિએ યે ઇતને માલદાર ઝ્યાદા બૈંક બેલેન્સ કે માલિક હોને કે બાવજૂદ લમ્બી રકમ કભી ભી હૉસ્પિટલ યા ગરીબો કે ફાયદા કે લિએ નહીં દેતે.
બાકી કલ ઇન્શાઅલ્લાહ.
و الله اعلم بالصواب
✍🏻મુફ્તી ઇમરાન ઇસ્માઇલ મેમન
🕌ઉસ્તાઝે દારુલ ઉલૂમ રામપુરા, સૂરત, ગુજરાત, ઇંડિયા.
⭕ આજ કા સવાલ નં.- ૨૬૬૫ ⭕
ભાગ-૩
વ્યાજ હરામ હોને કી કયા વુજુહાત હૈ..?
મૈં તો બિના દલીલ હરામ માન લેતા હું, લેકિન ગૈરમુસ્લિમ ભાઇ સવાલ કરતે હૈ ઉનકો બતાના હૈ.
🔵 જવાબ 🔵
حامدا و مصلیا و مسلما
૧૧. ટેન્શન
સૂદી (વ્યાજ સે લિયા) કર્ઝ અપને ઘર કે ખર્ચો કે સાથ સાથ ચુકાને કા ઇતના ટેન્શન હોતા હૈ કે આદમી કી નીંદ આના મુશ્કિલ હો જાતા હૈ, સુકુન ખત્મ હો જાતા હૈ.
૧૨. પાગલપન
સૂદી કર્ઝ અકસર લોગ આસાની સે અદા નહિં કર પાતે ઉસકે અદા કરને મેં ઇતની કોશીશ ઔર મહેનત ઔર નુકસાન બરદાશ્ત કરતે હૈ જીસકી વજહ સે વોહ દિમાગી મરીઝ પાગલ જૈસા હો જાતા હૈ.
૧૩. આત્મહત્યા
જબ સૂદી કર્ઝ ચૂકા નહિં પાતા તો ટેન્શન ટેન્શન મેં આત્મહત્યા કર લેતા હૈ જીસકે વાકીયાત અખબાર મેં આતે રહેતે હૈ.
૧૪. બે-વતન હો જાના
લંબા સૂદી કર્ઝ ચૂકાના બાઝ મરતબા ઇતના મુશ્કિલ હો જાતા હૈ કે વોહ અપની પેઢી/પાર્ટી ઉડા દેતા હૈ, કારોબાર બંધ કર દેતા હૈ યા બાઝ ઇન્સાન અપના શહેર, રાજ્ય યા દેશ હી છોડકર અપને ઘરવાલો સે દુર ભાગ જાતા હૈ, જિસકે તાજે વાકિયે મિડીયા મેં આ ચૂકે હૈ.
૧૫. ટેક્ષ મેં ઇઝાફા હી હોતે રહેના
ભારત મેં અલગ અલગ તરીકે સે મુખ્તલીફ ચીઝો પર જીસ પર પહેલે ટેક્ષ નહિં લિયા જાતા થા અબ લિયા જા રહા ઉસકી એક વજહ યેહ ભી હૈ કે ભારત પર દુસરે મુલ્કો કા ઇતના કર્ઝા હૈ કે જીસકે અદા કરને કે લિયે GST કે ઝરીયે ટેક્ષ મેં ઇઝાફા ઔર પેટ્રોલ પર GST સે ભી જયાદા ટેક્ષ ડાલા ગયા હૈ.
و الله اعلم بالصواب
✍🏻મુફ્તી ઇમરાન ઇસ્માઇલ મેમન
🕌ઉસ્તાઝે દારુલ ઉલૂમ રામપુરા, સૂરત, ગુજરાત, ઇંડિયા.
⭕આજ કા સવાલ નંબર ૨૭૦૧⭕
હર કંપની અપને જાઇઝ કારોબાર મેં લોન લેતી હૈ, મશીનરી, જમીન વગૈરહ કે લિએ ઔર ફિક્સ ડિપૉજિટ્ મેં ભી અપની એક રકમ રખતી હૈ.
તો ઉસકા નફા લેના કૈસા હૈ ?
🔵જવાબ🔵
حامدا و مصلیا مسلما
શેયર ખરીદને સે પહલે યે બાત ભી જરૂરી હૈ કે ઉન કો સાલાના મીટિંગ મેં યા ઈમેલ કર કે યે બાત કહી જાયે કે મેં મુસલમાન હૂં,
હમારે મઝહબ મેં સૂદ- ઇન્ટરેસ્ટ હરામ હૈ.
લિહાઝા કિસી તરહ સૂદી મુઆમલે સે મેં રાઝી નહીં હૂઁ, મુઝે ઇસ કા નફા નહીં ચાહિએ.
અગરચે લોગ આપ કી બાત સુનેગે નહીં બલ્કિ આપ કી આવાઝ ઢોલ કી આવાઝ કે સામને ચિડિયા કી આવાઝ કી તરહ હોગી
લેકિન ઇસ તરહ હરામ મુઆમલે ઔર હરામ નફે સે બરીઉઝઝિમ્મા હોના જરૂરી હૈ, તાકે હમારી શિરકત- પાર્ટનરશિપ સિર્ફ હલાલ મેં હો
ઔર હર કંપની ફિક્સ ડિપોજિટ મેં ભી નફે કે લિએ કાનૂન કી વજહ સે પૈસા રખતી હૈ. લિહાઝા ઉસ કે નફે મેં સે આપ કે શેયર કે નફે કા જિતના ફીસદ, (%) ટકા કે ઐતિબાર સે બાઁટા હો ઉતના મસલન ૨% નિકાલ કર ગરીબ કો બગૈર સવાબ કી નિય્યત સે સરકાર જરૂરી હૈ.
📗 ફતાવા દારુલ ઉલૂમ ઝકરિયા- ૫
📘ફિકહી મસાઇલ સે માખૂઝ .
و الله اعلم بالصواب
✍🏻મુફ્તી ઇમરાન ઇસ્માઇલ મેમન
🕌ઉસ્તાઝે દારુલ ઉલૂમ રામપુરા, સૂરત, ગુજરાત, ઇંડિયા.